اگر کاربرعادی کامپیوتر هستید، ممکن است فقط از نسخه‌هایی از ویندوز استفاده کنید که مایکروسافت برای مدیریت کامپیوترهای شخصی ارائه کرده است. آیا می‌دانید که مایکروسافت خط تولید ویندوز دیگری به نام ویندوز سرور دارد که نقشی متفاوت از سیستم‌عامل‌های دسکتاپی دارد؟ اجازه دهید در این مقاله به تفاوت‌های میان ویندوز سرور و ویندوز دسکتاپ نگاهی داشته باشیم. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که سرور ویندوز چه قابلیت‌هایی دارد و چرا عملکردی متفاوت از نسخه دسکتاپی دارد.

ویندوز سرور چیست؟
ویندوز سرور نامی است که مایکروسافت برای گونه خاصی از سیستم‌عامل‌های این شرکت انتخاب کرده است که این سیستم‌عامل‌ها روی سرورها استفاده می‌شوند. این حرف بدین معنا است که ویندوز سرور کاربرد تجاری داشته و کمتر از سوی کاربران خانگی استفاده می‌شود.

مقایسه ویندوز سرور و ویندوز عادی:
در نگاه اول ممکن است تفاوت چندانی میان ویندوز سرور و ویندوز دسکتاپی مشاهده نکنید، زیرا نوار وظیفه، آیکن‌های دسکتاپ و دکمه شروع ظاهری یکسان دارند. همان‌گونه که مشخص است، هر نسخه ویندوز سرور با نسخه‌ای از ویندوز عادی که مردم از آن‌ استفاده می‌کنند تشابهاتی دارد. به‌طور مثال،  ویندوز سرور ۲۰۰۳ نسخه سرور شبیه به ویندوز XP بود. نسخه‌های فعلی که شامل ویندوز سرور ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹ می‌شوند، شباهت زیادی به به‌روزرسانی Anniversary ویندوز ۱۰ دارند. از آن‌جایی‌که ویندوز سرور و ویندوز عادی کد پایه یکسانی را استفاده می‌کنند در بیشتر موارد عملکرد این دو سیستم‌عامل در انجام کارهای روزمره یکسان است. شما می‌توانید برنامه‌هایی مانند مرورگرها و ویرایشگرهای عکس را در ویندوز سرور دانلود کرده و نصب کنید و از ابزارهای پایه ویندوز همچون NotePad که در ویندوز سرور قرار گرفته‌اند استفاده کنید.  با این حال، تفاوت‌های این دو سیستم‌عامل بیشتر از شباهت‌هایی است که مشاهده می‌کنید. اجازه دهید این تفاوت‌ها را بررسی کنیم.

ویندوز سرور یک نرم‌افزار مدیریت سازمانی دارد
از آن‌جایی‌که ویندوز سرور برای کسب‌وکار در نظر گرفته شده است، ابزارهای سازمانی قدرتمندی در آن قرار گرفته است که Server Manager از مهم‌ترین آن‌ها است. از مهم‌ترین کاربردها و ویژگی‌هایی که درون سرور قرار گرفته‌اند به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

Active Directory: اکتیو دایرکتوری یک سرویس مدیریت کاربر است که به سرور اجازه می‌دهد تا به عنوان کنترل‌کننده دامنه کار کند. به جای ورود به یک کامپیوتر محلی، کنترل‌کننده دامنه تمام فرآیندهای احراز هویت حساب‌های کاربری را کنترل می‌کند.

DHCP: پروتکل پیکربندی پویای میزبان، پروتکلی است که به سرور اجازه می‌دهد تا به‌طور خودکار آدرس IP را به تمام دستگاه‌های متصل به شبکه اختصاص دهد. در خانه احتمالا روتر شما این‌کار را انجام می دهد. اما در یک شرکت، مدیران و کارمندان بخش فناوری‌اطلاعات آن شرکت می‌توانند از قابلیت‌های بیشتر DHCP در ویندوز سرور استفاده کنند.

File and Storage: داشتن فایل‌سرور برای شرکت‌ها رایج است. فایل‌سرور به شما اجازه می‌دهد تا داده‌های مهم را در یک مکان مرکزی نگه‌داری کنید و مجوزهایی را برای کاربران تعیین کنید تا به فایل‌های مشخصی دسترسی داشته و حتی نوع فعالیت‌هایی که کاربران قادر به انجام آن‌ها هستند را کنترل کنید. به‌طور مثال کاربران عادی تنها فایل‌ها را در وضعیت فقط خواندنی مشاهده کنند.

Print Services: اگر یک شرکت ده‌ها چاپگر داشته که در بخش‌های مختلف ساختمان قرار داشته باشند، پیکربندی جداگانه چاپگرها برای هر ایستگاهِ کاری توسط کارمندان فناوری‌اطلاعات اتلاف وقت است. تنظیم ‌سرور چاپ به شما اجازه می‌دهد تا به‌راحتی نحوه دسترسی به سرور چاپ را برای کامپیوترهای کلاینت مشخص کرده و وقت خود را بیهوده هدر ندهید.

Windows Update Services: بیشتر کسب‌وکارها تمایلی ندارند که همه به‌روزرسانی‌های ویندوز را به یکباره و زمانی که منتشر شدند دانلود کرده و نصب کنند. با تنظیم یک سرور به عنوان کنترل‌کننده به‌روزرسانی ویندوز، شما می‌توانید تمامی به‌روزرسانی‌های‌ ایستگاه‌های کاری را از طریق سرور هدایت کرده  و قواعد مشخصی را برای نحوه انجام این‌کار تنظیم کنید.

مواردی که به آن‌‌ها اشاره شد، تنها بخشی از قابلیت هایی هستند که در ویندوز سرور قرار گرفته اند. در بیشتر موارد، شرکت‌ها بیش از یک سرور دارند که نقش‌های فوق روی دستگاه‌های جداگانه قرار گرفته‌اند. نسخه‌های استاندارد ویندوز فاقد قابلیت‌های پیشفرض ویندوز سرور هستند، البته شما می‌توانید برخی از قابلیت‌ها را با نصب نرم‌افزارهای جانبی روی کامپیوتر دستکاپ خود داشته باشید اما عملکرد آن‌ها به خوبی قابلیت‌های پیشفرض ویندوز سرور نیستند.

ویندوز سرور محدودیت‌های سخت‌افزاری کمتری دارد

اکثر مردم نگران حداکثر میزان حافظه اصلی نیستند که روی کامپیوتر خود نصب می‌کنند. ویندوز ۱۰ نسخه حرفه‌ای به شما اجازه می‌دهد تا حافظه اصلی ۲ ترابایتی را روی سیستم خود نصب کنید. از سوی دیگر، ویندوز سرور، حداکثر ۲۴ ترابایت حافظه اصلی را پشتیبانی می‌کند و همچنین به شما اجازه می‌دهد تا حداکثر ۶۴ سوکت پردازنده مرکزی را استفاده کنید که تقریبا دو برابر تعداد سوکت‌هایی است که ویندوز ۱۰ نسخه حرفه‌ای از آن پشتیبانی می‌کند. یک سرور می‌تواند قابلیت‌های فراوانی را در اختیار افرادی قرار دهد که در یک شرکت مشغول به کار هستند، بنابراین، سرورها باید اغلب قدرتمند باشند. به‌عنوان مثال، یک سرور که ده‌ها ماشین مجازی را میزبانی می‌کند به حافظه اصلی زیادی احتیاج دارد تا بتواند بدون مشکل، به همه ماشین‌های مجازی اجازه دهد به‌طور همزمان اجرا شوند.

ویندوز سرور فاقد ویژگی‌های اضافی است
همان‌گونه که انتظار دارید ویندوز سرور ویژگی‌های کاربری قدرتمندی همچون خط فرمان و سایر ابزارهای مدیریتی را دارد. با این حال، نسخه‌های سرور یکسری ویژگی‌هایی ویندوز ۱۰ که کاربردهای حرفه‌ای و تجاری ندارند را حذف کرده‌اند. به‌طور مثال، در ویندوز سرور ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹، Microsoft Edge ،Microsoft Store ،Cortana و سایر ویژگی‌های کاربردی Windows 10 را مشاهده نمی‌کنید. سیستم‌عامل‌های سرور همچنین به شما اجازه نمی‌دهند با یک حساب مایکروسافت وارد شوید. از آن‌جایی که آن‌ها برای استفاده سازمانی طراحی شده‌اند، ضرورتی ندارد این ابزارها که بیشتر برای مصرف‌کننده خانگی کاربرد دارند، درون سرور قرار گیرند. علاوه بر این، برخی از برنامه‌ها بررسی می‌کنند که اگر کاربر از ویندوز سرور استفاده می‌کند روی سامانه کاربر نصب نشوند و در برخی موارد، این برنامه‌ها روی نسخه سرور ویندوز کار نمی‌کنند. ویندوز سرور به‌طور پیش‌فرض ایمن‌تر از دسکتاپ است، ویندوز سرور از اینترنت اکسپلورر به عنوان مرورگر پیش‌فرض استفاده می‌کند، اما تنظیمات امنیتی آن بیش از حد سخت‌گیرانه هستند. این امر منطقی است؛ زیرا اگر سرور در خطر قرار گیرد، ایستگاه‌های کار با انواع مختلفی از تهدیدات روبرو خواهند شد. اگر ویندوز سرور را روی کامپیوتر کلاینت خود نصب کرده و تصمیم بگیرید به سایتی وارد شوید، پرسش‌های مختلف که ویندوز سرور برای باز کردن یک سایت از شما می‌پرسد، شما را کلافه می‌کند.

قیمت‌گذاری
همان‌گونه که انتظار دارید یک محصول تجاری قیمت کمی ندارد. ویندوز سرور نیز از این قاعده مستثنا نیست. ویندوز سرور قیمتی به مراتب بیشتر از ویندوز دسکتاپ دارد. بسته به مجوزی که خریداری می‌شود، قیمت ویندوز سرور متفاوت خواهد بود. کسب‌وکارها به‌طور سنتی ویندوز سرور را روی یک سرور فیزیکی نصب می‌کنند که قابلیت‌های سخت‌افزاری به مراتب بیشتری نسبت به یک ایستگاه کاری دارد. با این حال این قابلیت در اختیار کسب‌وکارها وجود دارد که ویندوز سرور را روی یک سرویس ابری شبیه به آژور (Azure) اجرا کنند. این روش دیگر دردسر‌های نگه‌داری از سرور فیزیکی را ندارد و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در هزینه‌ها داشته باشند، زیرا به جای آن‌که تمامی هزینه‌ها را صرف یک سرور فیزیکی جدید کنند، هزینه‌ها را صرف ارتقا و پرداخت حق اشتراک می‌کنند. البته این موضوع به نیازهای سازمان‌ها بستگی دارد.

درست است که ویندوز سرور و ویندوز معمولی کد پایه یکسانی دارند و شبیه به هم هستند، اما برای کاربردهای مختلفی در نظر گرفته شده‌اند. نسخه‌های مصرفی ویندوز ۱۰ بیشتر روی رابط کاربری متمرکز هستند و برای استفاده‌های سازمانی در نظر گرفته نشده‌اند. در ویندوز سرور خبری از رابط‌های گرافیکی کاربرپسند نیست، زیرا تمرکز روی سرویس‌هایی با قابلیت پایداری بالا است که جواب‌گوی نیازهای کاربران باشد.